Vakantie 2004 via de Franse kanalen naar de Middellandse zee

Deel 2 -  de Middellandse zee van Marseille tot Nice

We beginnen onze tocht aan de Côte d'Azur in Port St.Louis du Rhone, de palmen, cipressen, pijnbomen en de zachtgele tinten van de gebouwen maken ons duidelijk dat we aan de mediterannee zitten. Het weer is nog wat fris maar een bleek zonnetje laat zich zien. De eerste uren in de haven beloven niet veel goeds, we hebben al snel ruzie met een Fransman die persé wil dat wij onze boot aan de steiger, die we net hebben uitgezocht om onze mast op te zetten, verleggen zodat hij er nog tussenpast. Hoe we ook proberen duidelijk te maken wat we aan het doen zijn, het zet door. met als gevolg dat wanneer wij onze mast in positie brengen deze rakelings langs zijn boot gaat. In plaats dat hij alsnog zegt dat het henm spijt en ons niet begrepen heeft stuurt hij de havenmeester op ons af. Die komt ons vertellen dat het opzetten van de mast in de haven niet is toegestaan, gelukkig spreekt hij nauwelijks engels en ik geen frans, dus gaan we gewoon door met onze voorbereidingen en de havenmeester is al weer vertrokken. Tien minuten later staat de mast toch overeind en de vervelende fransman kijkt zeer argwanend of het geen consquenties heeft voor zijn boot. Gelukkig is er ook nog een andere fransman die het allemaal gevolgd heeft en vriendelijk komt vragen of hij ons kan helpen. De havenmeester verschijnt weer ten tonele om ons te melden dat hij een goede ligplaats aan een steiger voor ons heeft en praat niet meer over de mast. We ligggen daar naast engelse jongelui die de winter aan de kust hebben doorgebracht en nu terug gaan naar Engeland. We vinden elkaar snel in het overnemen van hun kaarten en almanak en tips waar het goed toeven is. We zijn daar zeer tevreden over we hebben nu alle informatie die nodig is om een paar weken te zeilen langs de Côte d'Azur en de Rivièra, dit was ook ons plan al geeft deze website de indruk dat we direct doorgaan naar het kanaal Du Midi maar toen wilde we ons daar nog niet op vast leggen. We spreken ook af dat we vanaf nu in eerste instantie rust willen betrachten en afhankelijk van de ervaringen en het weer wel zien hoe verder. Een mooi voornemen maar er moet wel even gezeild worden, de volgende dag maandag 3 mei, willen het zilte nat proeven al vraagt onze Engelse buurman zich af of dat verantwoord is. De weerberichten zouden zeer ongunstig zijn met een oostenwind kracht 7, het waait ook behoorlijk pittig maar de buurman is een heel voorzichtig type, op basis van dit soort weerberichten gaan ze niet de Rhône op de weg terug, en dat is simpel weg op rivieren varen. Eenmaal buitengaats is het inderdaad vrij pittig, de Kaaiman heeft er wel zin vrolijk danst hij over de golven en boort zijn neus in het zilte nat. Voor de bemanning is het nog even wennen temeer omdat de omstandigheden voortdurend wisselend zijn en de voorspellingen van de buurman toch wat blijven spoken. We besluiten de trip kort te houden en naar de overkant van de baai De Fos te gaan, daar is toegang tot een kanaal dat leidt tot een binnen(zout) meer Etang de Berre, aan het eind van het kanaal bij Martiques zien we onder de brug door dat het meer ook aardig spookt en gaan de haven in. Alle schepen in de haven liggen aan ankerkettingen, waarvan het merendeel met de achterkant naar de steiger. Er is 1 plaatsje vrij met een ankerboeitje wat we op kunnen pikken en na enig gestuntel en gescheld op elkaar liggen we dan toch zoals het hoort. Net als we de omgeving willen verkennen wordt er naar ons geroepen dat we op hun ligplaats liggen, dus maar weer losgemaakt en verwijst men ons naar een andere lege plaats, maar daar drijft geen boeitje dan gaan we maar tegen de ander boot aanliggen die al wel aan de ketting ligt. Net als we dit geklaard hebben wijst een vriendelijke man ons op een touw dat vanaf de steiger het water in verdwijnt verbonden is met kettingen die bedoeld zijn om af te meren, dat doen we alsnog en liggen nu aan de (eigen) ketting. Een wijze les waar we de komende tijd nog veel aan zullen hebben want uit de almanak blijkt dat veel havens zo zijn uitgevoerd, wel anders dan gewend zijn. 
Gezien de weersomstandigheden, er is sprake van een depressie voor heel Europa, blijven we nog een nacht. Zodra de zon gaat schijnen loopt de temperatuur al snel op naar redelijk aangename temperaturen van 19°, we trekken er op uit met de fiets dat is elke keer weer een avontuur opzich. De Fransen lijken het fietsen met hun "Grand de Boucle" uitgevonden te hebben maar de voorzieningen voor de eenzame fietser op een vouwfiets zijn belabberd. We hebben dikwijls het gevoel dat we op een autosnelweg rijden zodra we buiten de bebouwde kom komen en je moet ook alle omwegen volgen om het autoverkeer in een stad een beetje ordelijk te laten verlopen. Uitzonderingen voor fietsers om wel een eenrichtingsweg in te rijden zijn er niet, dus draaien we braaf de rondjes om de stad heen. De weersvoorspellingen blijven matig voor de hele week, we pakken de almanak en zoeken de goedkoopste haven op waar we de depressie kunnen laten passeren. Dit blijkt een haventje dichtbij te zijn aan het Etang de Berre - Saint Chamas een eenvoudige haven met voldoende faciliteiten voor € 4,33 per nacht, dat is buitengewoon goedkoop de overige havens zijn minimaal € 11,-. Uiteindelijk met enige moeite lukt het om de basculebrug naar het Etang bediend te krijgen en hijsen we het zeil om in 1.5 uur met een pittige wind naar Saint Chamas te zeilen, de wind trekt in die mate aan dat we het laatste stuk moeten reven. Na afgemeerd te zijn neemt de wind sterk toe en is de ligplaats achter de remming nog wat onrustig maar dit is de gastensteiger en een rustiger plekje in de haven is niet voorhanden. Wel is duidelijk dat de omgeving prachtig is en we de komende dagen volop zullen wandelen en fietsen. Opmerkelijk is ook dat de zon practisch de hele dag schijnt, de wind is hard en fris en aan de lucht is het instabiele weerbeeld te zien door de steeds overdrijvende donkere wolken maar die laten hier hun regen niet vallen. Op de fiets rijden we helemaal een berg op met op de top het dorpje Miramas, heel mooi! Vanuit onze haven zien we het in de verte liggen en nodigt het uit om bezocht te worden, met de fiets een hele klim, het moedigt zo aan dat we nog een flink stuk verder fietsen door een prachtige omgeving. Ter afsluiting nog een laatste klim naar Domaine de Lunard, waar we na geproefd te hebben een paar lekkere flesjes wijn, "mis en bouteille au domaine" , meenemen. De wijngaarden liggen daar prachtig boven op de berg, op vlakke stukken; tussen de bossen en zijn allen ommuurd met gestapelde natuursteen. Na 3 dagen vinden we het tijd om deze mooie plek te verlaten, de lucht is schoon, de zon schijnt, alleen waait het vrij pittig. Als we weer op zee zijn en aan hoger wal zitten lijkt het allemaal mee te vallen en denken we snel met de wind in de rug naar Marseille te varen. Het wordt zeker geen rustig tochtje, bij tijd en wijle trekt de wind aan tot kracht 7 en zijn de rollers enorm. Niet leuk meer maar terug is ook niet best, dus tanden op elkaar en doorgaan. Naast dat we ons onvoldoende op het weer voorbereid hebben is de navigatie ook niet geweldig. We denken alles wel op het zicht en de kaart te kunnen maar komen er achter dat een kust zeer moeilijk is in te schatten, zoals een eiland dat op 2 mijl nog een onderdeel van de kust lijkt en wij geheel overbodig een omweg maken naar Marseille in het ruige water. We nemen ons dan stellig voor, altijd voldoende waypoints in de GPS te zetten om dit soort vervelende zaken te voorkomen. Dat doen we nu ook en komen er steeds weer achter dat wat we zien en denken dat het is, vaak niet het geval is en dat de coördinaten duidelijk maken waar we wel zitten. In Marseille zit het niet mee, we krijgen een rot plaats toegewezen waardoor we s'nachts ook nog deinen en het internetcafé is gesloten al zou deze open moeten zijn.

We laten Marseille voor wat het is en gaan de volgende dag onder een stralende zon met gelukkig minder wind, maar nog stevig genoeg om te reven, op weg naar de Calanques, dit zijn kleine fjorden met ankerplaatsen die prachtig gelegen zijn. Bij Cassis zijn de mooiste, D'Enveau varen we in maar dat ligt al aardig vol met aan het eind een strandje waar ook veel mensen aan het zonnebaden zijn, we gaan een fjord verder Port Miou ook heel mooi en één van de langste met ruige rotsen. Overigens neemt een jachthaven het grootste deel in beslag maar vooraan is er nog voldoende plaats voor ons en meren we af in azuurblauw water tussen de hoge rotsen in 4 meter diep water met in de nabijheid een stenen trap zodat we daar makkelijk aan wal kunnen om de hond uit te laten, te wandelen en boodschappen te doen. We genieten enorm van deze prachtige plek en we blijven er 3 nachten, waarbij het s'nachts toch vrij onrustig kan zijn, in de fjord ligt beschermt tegen alle windrichtingen maar bij oostenwind komt de zee deining wel binnen en lig je aardig te wiebelen. Overdag maken we diverse wandelingen in de bergachtige omgeving via prachtige routes.Cassis zelf is een mondaine badplaats met hoofdzakelijk prachtige villa's, het aardige is dat ik voor de verpozing een paar oude Havankboekjes heb meegenomen en inspecteur Carlier - de Schaduw, woont in deze plaats. Een plaats om niet gauw te vergeten. Het wordt weer tijd om een haven op te zoeken, het water raakt op en we zijn wel weer toe aan een douche, de almanak geeft aan dat we in Sanary-sur-Mer voor de redelijke prijs van € 11,- terecht kunnen want gemiddeld betaal je hier € 20,-, we hebben ons voor genomen om gemiddeld 2 dagen (gratis); te ankeren en dan weer een haven in waardoor we op een redelijk gemiddelde komen. Inmiddels 20 mei zijn we aangeland in St.Tropez en liggen daar in de Baie des Canabiers en lukt het prima om veel te ankeren, we varen van de ene mooie ankerplaats naar de ander en doen tussentijds een haven aan om te douchen, water te tanken en extra inkopen te doen. Daarvoor hebben we ook in Toulon afgemeerd, dit leverde eerder frustratie op dan genoegen, de supermarkt was lekker dichtbij maar het internetcafé was waardeloos. Ik had bij de capitainerie nog een folder meegenomen die 1 uur gratis internet beloofde in Cyber-City, de "city" bleek een donker hol te zijn waar alleen licht via de openstaande deur binnen kwam en waar een stel oude computers opgesteld stond met vooral spelletjes fanaten en de actie van 1 uur gratis was al geruime tijd niet meer van toepassing. De eerste computer werkte niet goed met de volgende kwam ik wel op het internet maar het duurde ongeveer 1 uur voordat ik mijn mail verwerkt had en uploaden van de site lukte niet. In de haven verliep het ook niet gesmeerd we werden van het kastje naar de muur gestuurd, de capitain had ons beloofd om ons na 5 minuten op te komen zoeken voor het havengeld, hij moet nu nog steeds komen maar volgens Cruyf "hebt elk nadeel ook z'n voordeel" dus een gratis overnachting in Toulon. De stad is ook beslist niet aantrekkelijk en het is allemaal militair/marine gebied, dus Toulon maar snel vergeten.

Op naar het eiland Porqeurolles, het weer is prachtig, iets te zwakke wind maar de afstand is ook niet groot. Het eiland is adembenemend mooi met prachtige baaien om te ankeren in azuurblauw water, we liggen in de baai van Langoustier en maken een bijzondere wandeling, via kleine paadjes bergje op bergje af, op zondagmorgen naar het dorp. De stilte is overweldigend en haalt mooie gedachten naar boven over de eenvoud van het leven, na een uur komen we dan toch weer in de vakantiedrukte van het dorp waar we een aatal inkopen doen en daarna met genoegen de terugweg weer aanvaarden. We blijven er 3 nachten liggen en wachten die dag op de wind die als gebruikelijk uit het westen waait na 's morgens eerst in het oosten te beginnen maar die dag blijft de wind in het oosten. Toch gaan we om 16 uur alsnog op pad en meren om 20 uur af in de haven van Bormes/Mimosa een vakantiedorp met een flinke haven aan de kust gebouwd met het oorspronkelijke dorp op enige afstand in de bergen. We worden er prima ontvangen, krijgen een mooie ligplaats toegewezen met meer dan prima douches. De supermarkt is flinke wandeling maar de ijscoman op de hoek met 30 soorten ijs is verukkelijk, als we de havengelden moeten afreken valt het erg mee voor € 12,74 all-in zijn we klaar. En voldoende bijgetankt om een paar dagen te overnachten achter ons anker. Eerst naar Cap Tailliet maar door de "taille", formaat Twiggy (voor de jongere garde-zeer slank), heen waait het hard en verhuizen we voor de nacht naar een iets rustiger baaitje dichtbij. Het weer blijft heerlijk en we zeilen onder optimale omstandigheden, ruime wind kracht 3 a 4 met een temperatuur van gemiddeld 23° langs de gevarieerde kusten. 
Naar st.Tropez zetten we zelfs de spinaker op en liggen we na 3 uurtjes in de prachtige baai des Canabiers aan een ankerboei. Zoals al blijkt uit bovenstaande, nemen we er ruim de tijd voor daarmee zijn onze plannen wel gewijzigd, we gaan niet via het kanaal Du Midi en de westkust terug maar via de kanalen. Waar we wel zoveel mogelijk een andere route willen varen dan de heenweg maar de Rhône en de Saône tot st. Jean de Losne is onvermijdelijk. St. Tropez, is tegen onze verwachting, een heel leuk stadje in een mooie omgeving. We maken een fijne wandeltocht langs kustpaadjes naar het centrum, het is nog steeds behoorlijk warm maar aangenaam. 's Avonds, vermoedelijk ook vanwege het Hemelvaartweekend ligt de baai behoorlijk vol, het water blijft lange tijd onrustig doordat de grote speedboten op topsnelheid terugkeren vanaf zee en de baai daarbij passeren. De tijd om weer een haven aan te doen is aangebroken en zeilen we onder heerlijke omstandigheden naar St. Raphael, we willen het liefst in de stad liggen maar daar is geen plaats en moeten we iets verder op naar Santa Lucia, een grote haven waar we niet plezierig worden ontvangen, we hadden ons moeten melden via de marifoon, de heren van de capitainerie blijven vriendelijk maar de dame houdt voet bij stuk. Ik probeer haar uit te leggen dat ik haar toch niet versta, boos kent ze ons uiteindelijk een (rot) plaats toe, dus daar zien ons niet meer terug. We doen er onze inkopen voor het weekend en gaan vol verwachting op pad naar de Lerin eilanden die tegenover Cannes liggen en gaan voor anker bij de kleinst Ile Saint Honorat, het is 2 km lang en 600 meter breed. Op het eiland is een klooster met een kloosterkerk en nog veel bijgebouwen die er niet echt bewoonbaar uitzien. In vroegere tijden 12e-13e eeuw hebben er ruim 1000 monnikken op geleefd en waren er 11 kapelletjes op het eiland, sommige zijn herbouwd van andere zijn alleen restanten nog te zien. De Spanjaarden hebben het veroverd en ook nog een groot fort gebouwd. De monniken leven vermoedelijk van de wijnbouw, die het grootste deel van het eiland in beslag neemt, we zijn nieuwsgierig hoe ze eruit zien en besluiten een kerkdienst te volgen, het is zondagmorgen maar we zijn te laat ze beginnen al om 9.50 uur en je moet 10 minuten van tevoren aanwezig zijn. Dus gaan we naar de Vesper om 17.00 uur en we zijn er keurig op tijd. Vermoedelijk wordt er veel gezwegen want we ontmoeten al snel borden van "Silence" maar in een vesper wordt veel gezongen en dat doen de 20 mannen ook met warmte en mooie stemmen. Een goede belevenis om aan terug te denken. Aan het eind van het weekend hebben we het rijk bijna alleen, de weekend drukte is voorbij, zaterdag lagen er zeker 50 schepen voor het eiland. De nacht is rustig in tegenstelling tot de nacht ervoor toen er 's avond bewolking kwam en het de hele nacht bleef waaien met een behoorlijke deining. Dat gebeurt nu weer maar maandag morgen rond 7 uur begint het, bewolking en harde wind, de boot gaat flink tekeer maar het anker houdt het prima. Omdat we weer toe zijn aan een jachthaven, en het grotere eiland Sainte Marguerite willen bewaren voor de terugweg, besluiten we om niet langer te wachten en op de motor tegen de wind in 4 mijl verderop een jachthaven aan te doen. Het wordt een zeer pittig uurtje en een grote golf overspoeld ons hele bootje maar we blijven drijven en in de jachthaven van Golfe Juan kunnen we onder de douche het zout van ons af spoelen.

Terugblik 

We zijn nu op de helft van onze vakantie en hebben tevens het verste punt wat ons betreft aan de Côte d'Azur bereikt, Monaco al zijn we daar maar voor een kort bezoek geweest. We hebben een maand langs de kust gevaren en volop de tijd genomen om op mooie ankerplekken te liggen. De jachthavens in de grote steden hebben we merendeels gemeden vanwege hun hoge prijzen. Uitzonderingen daarop zijn Marseille, Toulon (marinehaven) en Nice waar je voor een redelijke prijs terecht kunt, voor het overige zijn er havens te over die het beste te vatten zijn onder de noemer "gebouwd door projectontwikkelaars". Wij genieten ook meer van de rust en vrijheid op de ankerplaatsen van waaruit we ook mooie wandelingen gemaakt hebben. Wat betreft het weer hebben we het prima gehad, geen enkele regenbui en voornamelijk zon met lekkere temperaturen van gemiddeld 23°. Van de 30 dagen hebben we zo'n 10 zeiltochtjes gemaakt, vaak moesten we wachten tot 10 a 10.30 uur dan kwam er een zachte bries en konden we al een beetje zeilen. Per uur nam de wind dan toe tot een aangename 3 a 4 beaufort vaak uit westelijke richtingen, na 15 uur  kon deze behoorlijk aantrekken tot een dikke 5. Meestal waren we dan al bij de ankerplaats of de haven. Per tocht planden we ongeveer 15 mijl varen, die we in een uur of 4 aflegden, merendeel allemaal zeilend. 
De Franse weerberichten kloppen vaak niet is onze ervaring daarbij noemen zij de zee dikwijls "peu agitee" dat "peu" kun je wat ons betreft wel weg laten, de bewering dat de Noordzee veel moeilijker varen is dan de Middellandse zee is maar betrekkelijk. Zolang het rustig weer is en dat is het vaak, dan klopt dat wel maar als de wind aantrekt staan er snel een fikse, en ook korte, deining welke vermoedelijk veroorzaakt wordt door de snel oplopende diepteverschillen deze variëren redelijk dicht bij de kust van 20 meter tot honderden meters. Dus het water wordt snel opgezweept, iets wat op de ankerplekken ook goed merkbaar is, wij ankeren meestal in 3 tot 5 meter diep water met 30 meter ketting en een ploegschaaranker. Dat heeft tot nu toe niet tot problemen geleid we liggen direct meteen goed vast en dat is nodig. Vaak volstrekt onverklaarbaar, het is dan windstil, beweegt de zee met een behoorlijke deining die uren aan kan houden, wij zijn er inmiddels aan gewend en blijven rustig zitten of slapen er doorheen. Overigens wil dat niet zeggen dat je met een kleine boot langs de kust kunt varen, we zijn al een paar keer dezelfde Pedro kruiser van naar schatting 7.50 meter tegen gekomen, ook op de ankerplekken, met een Duits echtpaar dat ook via de kanalen de Côte d'Azur langs trekt. Een belangrijk voordeel t.o.v. de Nederlandse kust is, dat er heel veel havens zijn, om de 5 mijl vindt je er wel één. Onze langste oversteek is 12 mijl geweest van Cap Antibe naar Nice maar ook hier kun je de kust volgen waardoor de afstand dan wel groter wordt en kom je minsten 3 havens tegen. 
Flora en Fauna: : Flora is rijk, mooie planten, struiken en bomen/palmen die vaak prachtig bloeien en heerlijk ruiken, echt mediterannee zoals je dat van plaatjes kent, wat betreft de dieren is dat veel minder opvallend behalve een behoorlijke inktvis die op een ankerplaats onder onze boot door zwom en we hebben diverse vinnen van dolfijnen gezien maar mooi uit het water springen daar hadden ze geen zin in, sterker nog we hadden het idee dat ze min of meer lagen te slapen. 
Ons plan om 1/3 deel in een haven te liggen hebben we ruimschoots gehaald, van de 27 dagen hebben er precies 9 in een haven gelegen met een gemiddelde van € 10.50 per haven (de goedkoopste € 4.30 waar we 3 nachten hebben gelegen, en de duurste € 20.50 incl. douches) over de 27 nachten is dat slechts € 4,- per nacht en dat is de helft van wat we als max. doel hadden gesteld. Daarbij wel vermeld dat er bij diverse havens sprake is van voorseizoen prijzen, na 1 juni worden ze verhoogd. Wat wel duur is, zijn de dagelijkse boodschappen, grote en voordelige supermarkten zitten vaak om onbereikbare afstand van de kust en zijn we aangewezen op de kleine kruideniertjes in de dorpen/stadjes en dat scheelt zeker de helft.
Totaal zijn we nu 2 maanden onderweg, een verblijf op een bootje van 8.5 meter zonder TV en krant, via de radiozender van de wereldomroep blijven we van de meest opvallende zaken op de hoogte, al weten we niet of dit wel goed is, zeker niet als er een interview is met de directeur van de Pompekliniek n.a.v. een ernstig delict.. De TV missen we zeker niet, een krant zou wel eens welkom zijn en we luisteren veel naar (populaire) muziek op de franse zender Nostalgiqeu. 
We hebben onze plannen bijgesteld, deze waren te ambitieus om een hele rondreis Frankrijk te maken, daarmee waren we voortdurend onderweg geweest zoals we dat in het eerste deel van onze reis via de kanalen ervoeren. En gaan we ook weer terug via de kanalen, hoe dat weten we nog niet precies. Het langere verblijf aan de Côte d'Azur wordt nu meer een "way of live" we zijn benieuwd of ons dat zal blijven lukken omdat we nu in principe weer naar huis varen. De rust doet ons goed en brengt goede ervaringen mee zoals het wandelen op verlaten eilanden en het bezoeken van een vesper in de kloosterkerk van Ile St.Honorat. Het blijft een bijzondere taak van een aantal monniken die hun leven in dienst hebben gesteld om dagelijks God te loven en te dienen, waarbij er naar ons idee in dat leven ook een bepaalde gewenning/verveling moet optreden als je elke dag 7 a 8 keer dezelfde rituelen herhaald. Het blijft boeien dat mensen daar hun geluk in vinden, het element eenvoud spreekt ons wel aan.